Το Μέσο είναι το Μήνυμα

Επιστρέφοντας χθες αργά στο λαγούμι μου, έτυχε να σκοντάψω σε κάποιο ρεπορτάζ ενός τηλεοπτικού δελτίου, το οποίο ξεπρόβαλε απότομα σαν πέτρα από το έδαφος. Δέκα δευτερόλεπτα ήταν αρκετά για να στρέψω πέρα το βλέμμα μου, ενοχλημένος, και να πω στο πρόσωπο που παρακολουθούσε το δελτίο να το χαμηλώσει, μέχρι να φύγω. Καλώς ή κακώς, δεν παρακολουθώ ειδήσεις, βλέπετε.

Δέκα δευτερόλεπτα ωστόσο ήταν αρκετά για να επιβεβαιώσω πως τα δελτία ειδήσεων κινούνται σε μια δική τους διάσταση, όσο αφορά το πέρασμα του χρόνου. Είναι φοβερό, μα ο χρόνος δε φαίνεται να κυλάει γι' αυτά. Σαν κασέτα, παίζουν συνέχεια στο repeat.

"Επεισόδια στα Εξάρχεια. Ζωντανή αναμετάδοση. Επεισόδια. Σπασμένα. Βία. Ταραξίες. Ζωντανή αναμετάδοση. Ζωντανή αναμετάδοση".

Φωνή που επαναλαμβάνεται, θαρρείς υπνωτιστικά, δια μέσω των δεκαετιών, και το πλήθος, σαν αποχαυνωμένο, την ακούει, πάλι και πάλι και πάλι. Είναι εύκολο να δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση, τάχα, πως τα ρεπορτάζ ποικίλουν, χρόνο με τον χρόνο, μέρα με τη μέρα, πως συνιστούν "απλά" μια "κάλυψη της αντικειμενικής πραγματικότητας", μία "αναμετάδοση των γεγονότων". Εύκολα κάποιος μπορεί να θέσει το ερώτημα: "μα αφού συμβαίνουν, να μη τα δείξει η TV;".

Τα φαινόμενα όμως απατούν. Μοιάζει, μα δεν είναι ζωντανή αναμετάδοση, ακόμα και αν δίνει τέτοια αίσθηση. Στην πραγματικότητα πρόκειται απλά για επανάληψη - γιατί, ξέρετε, τα σήριαλ που πουλάνε συμφέρει να τα μεταδίδουμε ξανά και ξανά και ξανά. Δεν είναι παρά μια κασέτα, που παίζει το ίδιο θέμα, συνέχεια, εδώ και πολλά χρόνια. Και θα συνεχίσει να το κάνει, όσο εμείς της δίνουμε σημασία - όσο την αναπαράγουμε.

Για δες. Το μολύβι αυτό που στρίβει την ξεχαρβαλωμένη ταινία της κασέτας που βλέπετε, στην αρχή του κειμένου, είναι το Μέσο. Και η ταινία που άγεται και φέρεται και δέχεται άκριτα ό,τι του σερβίρουν - είσαι εσύ. Εγώ. Είμαστε εμείς, όλοι.

"Το Μέσο είναι το Μήνυμα", έλεγε ο κοινωνιολόγος Ζαν Μποντριγιάρ. Η πραγματικότητα δεν αναμεταδίδεται "απλώς" από τα Μέσα - μα κατασκευάζεται, στα επιθυμητά πάντα καλούπια. Πρόκειται για ένα περίτεχνο μοντάζ: τι θα μπει, τι θα βγει, τι θα κοπεί, τι θα προβληθεί παραπάνω, σε ποιο σημείο θα γίνει το ζουμ και σε ποιo το fade out. Πρόκειται για την θεαματικότερη κινηματογραφική ταινία όλων.

Και αν απορείτε για τα πλήθη που ακόμα να ξυπνήσουν… και που θα συνεχίσουν να κοιμούνται για πολλή καιρό ακόμα… σκεφτείτε το εξής: δεν ξυπνούν, διότι απλά δεν γνωρίζουν πως κοιμούνται.

Και αν η φωνή παίζει συνέχεια στο repeat - τι σημασία έχει, από ένα σημείο και έπειτα. Οφείλουμε να παραδεχτούμε πως είναι βαθιά ελκυστική... Θα μπορούσαμε να αφεθούμε στον νανουριστικό ρυθμό της για πολλά, πολλά ακόμα χρόνια...

"Επεισόδια στα Εξάρχεια. Ζωντανή αναμετάδοση. Επεισόδια. Σπασμένα. Βία. Ταραξίες. Ζωντανή αναμετάδοση. Ζωντανή αναμετάδοση".