"Που είσαι τώρα και σ' έχω χάσει, μικρέ μου ήρωα Γιώργο Θαλάσση"

Ήταν 1953 όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά ο "Μικρός Ήρως". Ένα από τα μακροβιότερα περιοδικά στην ιστορία του ελληνικού τύπου και ένα από τα αγαπημένα αναγνώσματα χιλιάδων παιδιών στα πέτρινα εκείνα χρόνια της δεκαετίας του 50 και του 60.

Μια περίοδος στη διάρκεια της οποίας η αναφορά στην Αντίσταση ενάντια στις φασιστικές δυνάμεις των Ιταλών και των Γερμανών προσέκρουε στο ευαίσθητο θέμα της πόλωσης που σημάδεψε την ελληνική κοινωνία. Πως να αναφερθείς στην Αντίσταση, και μάλιστα σε παιδιά, χωρίς να θίξεις τον πολιτικό διχασμό που θα οδηγούσε στον Εμφύλιο; Αυτό σε μια περίοδο (στα χρόνια της δεκαετίας του 50) στη διάρκεια της οποίας βασίλευε απόλυτα το ψυχροπολεμικό κλίμα στη χώρα μας; Τότε που κυριαρχούσε η πολιτική των ανακτόρων, της μετεμφυλιακής Δεξιάς και της αντικομμουνιστικής υστερίας;

Τη λύση επιχείρησαν να δώσουν οι δημιουργοί του "Μικρού Ήρωα". Ο συγγραφέας Στέλιος Ανεμοδουράς και ο σκιτσογράφος Βύρων Απτόσογλου... Οι ήρωες τους ήταν τρία Ελληνόπουλα που μάχονταν ενάντια στον κατακτητή, χωρίς να θίγουν όμως συγκεκριμένα ζητήματα πολιτικής τοποθέτησης... Απουσίαζαν τόσο οι αναφορές στην ΕΑΜική Αριστερά, όπως και στην αντίσταση που πρόβαλαν οι μη-αριστερές δυνάμεις... Ο εχθρός ήταν ένας: o φασίστας κατακτητής. Και η αντίσταση ήταν ενιαία.

***

Κάπως έτσι ξετυλίχθηκαν οι περιπέτειες του Γιώργου Θαλάσση, της Κατερίνας και του "Σπίθα". Και διήρκεσαν 16 ολόκληρα χρόνια - όταν και η κυκλοφορία του περιοδικού διεκόπη απότομα από το καθεστώς της Χούντας. Το περιοδικό έμελλε να κυκλοφορήσει πάλι μελλοντικά... μα η διακοπή του και μόνο, την συγκεκριμένη χρονική περίοδο, σημαίνει πολλά. Φαίνεται φάνηκε επικίνδυνη για ένα δικτατορικό καθεστώς η κυκλοφορία ενός περιοδικού όπως αυτό.

Ίσως πάλι να έπεσαν πάνω σε εκείνη την εικόνα της Κατερίνας (που παρουσιάζουμε εδώ), η οποία εκσφενδονίζει ένα μπουκάλι με βενζίνη ενάντια στο τανκ. Ίσως να σκέφτηκαν πως τα δικά τους τανκς έμοιαζαν πολύ με εκείνα των Γερμανών κατακτητών.

Γιατί, βλέπετε, τα άρματα του φασισμού είναι πάντα τα ίδια άρματα. Είτε είναι ιταλικά, είτε γερμανικά, είτε ελληνικά. Και αν ο "Μικρός Ήρως" δεν έθιγε συγκεκριμένες πολιτικές προτιμήσεις, ένα είναι βέβαιο: η δράση του δεν στρεφόταν μόνο ενάντια στον κατακτητή της χώρας, τα χρόνια του Πολέμου... Μα ενάντια στον τύραννο του φασισμού, γενικότερα.

Γιατί ήταν ο φασισμός και η ιδεολογία του εκείνα που ώθησαν τον Μουσολίνι και τον Χίτλερ να στραφούν τότε, τα χρόνια εκείνα, ενάντια στη χώρα μας, μα και σε τόσες άλλες. Ο φασισμός και ο εθνικισμός, η διεστραμμένη ιδέα περί ανωτερότητας ενός έθνους (οποιουδήποτε έθνους, δεν έχει σημασία) έναντι των άλλων, η παρανοϊκή αντίληψη πως υφίστανται ανώτερες "ράτσες" και κατώτερες και η εξίσου διεστραμμένη υποταγή ενός λαού σε έναν "ηγέτη"... Ο φασισμός και οι πολεμοχαρείς ορέξεις του ήταν που αφύπνισαν την σαδιστική μανία των λαών και τους μετέτρεψαν σε αδυσώπητους κατακτητές.

Να το θυμόμαστε αυτό σήμερα, όταν κάποιοι υψώνουν το χέρι τους φασιστικά, βαδίζουν στρατιωτικά, υποτάσσονται στον δικό τους "ηγέτη", επιθυμούν την κατάλυση κάθε ελευθερίας και αποκαλούν τους εαυτούς τους "πατριώτες". Και πανηγυρίζουν μεν το "ΟΧΙ", όπως όλοι, μα προσπερνούν πως χωρίς τον φασισμό - χωρίς την ιδεολογία του - δεν θα είχε υπάρξει ούτε Μουσολίνι... ούτε Χίτλερ... ούτε Κατοχή... ούτε όλη η μαυρίλα της δεκαετίας του 40.

Ο αγώνας ενάντια στον κατακτητή είναι πάντα και αγώνας ενάντια στον φασισμό - σε κάθε του μορφή και απόχρωση.

***

Κλείνω με ένα απόσπασμα από τον "Μικρό Ήρωα", από το τεύχος 103, με τίτλο "Στα Δόντια της Κόμπρας"...

"Eίσαι ένας δολοφόνος Σουλτς, ένας αρχιεγκληματίας αντάξιος του αρχηγού σου, του Χίτλερ! Είσαι ένα ανθρώπινο κτήνος που μολύνει με την παρουσία του τη γη! Έχεις δολοφονήσει με αφάνταστα μαρτύρια εκατοντάδες αθώους ανθρώπους, που το μόνο έγκλημα τους ήταν ότι ήθελαν να ζήσουν ελεύθεροι!"

"Δεν είμαι κοινός εγκληματίας!" απαντάει ο Γερμανός με φωνή που τρέμει. "Ό,τι έκανα το έκανα για την πατρίδα μου και τον αρχηγό μου!"

"Δεν πολεμά κανείς για την πατρίδα του όταν σκοτώνει αθώους ανθρώπους χωρίς λόγο! Δεν πολεμά για την πατρίδα του εκείνος που βασανίζει γυναίκες και παιδιά για να ικανοποιήσει τα σαδιστικά του ένστικτα! Πολεμούν για την πατρίδα τους μόνο εκείνοι που μάχονται τίμια και αντρίκια και ιπποτικά, κι όχι εκείνοι που εκτελούν ομαδικά έναν λαό με το εκτελεστικό απόσπασμα και με την πείνα".